Hoe ziet het werkveld van de neuropsycholoog eruit? Hoe onthouden we informatie? Hoe worden aandachtsstoornissen gediagnosticeerd? Hoe komt het dat een hersenbloeding kan leiden tot forse geheugenproblemen of chaotisch gedrag? Hoe kunnen medicatie of drugs ons gedrag beïnvloeden? Dit zijn enkele vragen die centraal staan binnen de neuropsychologie en psychofarmacologie. Neuropsychologie bestudeert de relatie tussen hersenen en gedrag. Deze relatie wordt bestudeerd bij zowel gezonde personen als patiëntenpopulaties (bijvoorbeeld patiënten met dementie, epilepsie, een CVA, Parkinson, ADHD en autisme). Psychofarmacologie is nauw verwant aan neuropsychologie. Psychofarmacologie houdt zich bezig met het onderzoeken van de werking van geneesmiddelen en stoffen die kunnen worden gebruikt ter behandeling van neuropsychologische en psychiatrische ziektebeelden. Psychofarmaca kunnen invloed hebben op ons gedrag, onze stemming, cognitie en ons psychisch welzijn.

De laatste decennia is de kennis over de relatie tussen hersenen en gedrag enorm toegenomen. Dat heeft gevolgen voor de wijze waarop psychologen aankijken tegen menselijk gedrag en het ontstaan van psychopathologie. Neuropsychologen bestuderen in het bijzonder de relaties tussen aan de ene kant specifieke hersenstructuren en -processen, neurotransmitters en hormonen en aan de andere kant cognitieve processen, emoties en gedrag. Ook proberen ze een steeds beter inzicht te krijgen in de problemen die ontstaan na een hersenbeschadiging.

De focus van de klinische neuropsychologie ligt op bestudering van cognitieve functies en gedrag, zowel in ‘intacte’ als verstoorde vorm. Deze inzichten dragen bij aan een betere diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met functiestoornissen. Neuropsychologie is een multidisciplinaire wetenschap geworden waarin kennis over psychologische fenomenen wordt geïntegreerd met kennis over biologische en medische factoren.

Thema 1: Introductie

Nadat je dit thema hebt bestudeerd, kun je:

• belangrijke bijdragen aan de ontwikkeling van de hedendaagse neuropsychologie omschrijven, belangrijke begrippen uit de neuropsychologie uitleggen aan de hand van een voorbeeld en kunt u het wetenschappelijk gebied van de neuropsychologie en de neuropsychologische praktijk omschrijven
• uitleg geven over vormen van herstel en behandeling binnen de neuropsychologie
• uitleg geven over de opbouw van neuronen, de anatomie en de functionele kenmerken van het menselijk brein
• de kenmerken, voordelen en nadelen van de verschillende beeldvormingstechnieken toelichten.

Thema 2: Psychofarmacologie

Nadat je dit thema hebt bestudeerd, kun je:

• basistermen en principes uit het vakgebied van de psychofarmacologie uitleggen
• belangrijke kenmerken van neurotransmissie toelichten
• toelichten hoe afhankelijkheid binnen de psychofarmacologie werkt.

Thema 3: Functiedomeinen

Nadat je dit thema hebt bestudeerd, kun je:

• een overzicht geven van belangrijke functiedomeinen (visuele waarneming, geheugen, taal, aandacht en executieve functies) en de (neuropsychologische) theorieën over deze functiedomeinen
• belangrijke stoornissen op het gebied van de functiedomeinen beschrijven, hoe deze zich uiten en welke hersengebieden erbij betrokken zijn.

Thema 4: Ziektebeelden

Nadat je dit thema hebt bestudeerd, kun je:

• een overzicht geven van de epidemiologie, klinische verschijnselen, vormen, risicofactoren en gevolgen van vasculaire aandoeningen, traumatisch hersenletsel, epilepsie, de ziekte van Alzheimer, frontotemporale dementie en de ziekte van Parkinson
• aangeven welke behandelmethoden er bestaan voor deze neuropsychologische ziektebeelden.

Thema 5: Psychopathologie

Nadat je dit thema hebt bestudeerd, kun je:

• een overzicht geven van de epidemiologie, klinische verschijnselen, vormen, betrokken hersenstructuren, cognitieve functiestoornissen, risicofactoren en gevolgen van psychopathologische aandoeningen van schizofrenie, stemmingsstoornissen, autismespectrumstoornis en ADHD
• aangeven welke behandelmethoden er bestaan voor deze psychopathologische aandoeningen.

Dit vak is niet als losse cursus via Kies op Maat te volgen. Je kunt dit vak alleen volgen indien je een e-minor van de Open Universiteit volgt waarin deze cursus is opgenomen.

- Tekstboek: Klinische Neuropsychologie | Boom Uitgevers Amsterdam | Roy Kessels, Esther van den Berg, Rudolf Ponds, Joke Spikan, Martine van Zandvoort | 2022

- Digitaal werkboek

Je start de cursus in kwartiel 1, 2, 3 of 4, afhankelijk van de gekozen e-minor.

De cursus is zo opgezet dat je deze in principe zelfstandig kunt doorlopen en afronden. Het digitaal werkboek zorgt ervoor dat jouw leeractiviteiten worden aangestuurd. Voor resterende inhoudelijke vragen kun je contact opnemen met studenten en de docent via de digitale leeromgeving.

Digitaal individueel tentamen (mc)

Je maakt het tentamen op een door jou gekozen moment op een computer tijdens een van de tentamensessies in het studiecentrum of thuis op je eigen computer.

Aanmelden kan tot 14 dagen voor de gewenste tentamensessie.

Deze cursus maakt deel uit van een van de e-minoren van de Open Universiteit en is niet afzonderlijk te volgen.