Zie je het werken met kinderen met gedragsproblemen als een uitdaging? Of ga je liever aan de slag met iemand in een rolstoel of met volwassenen met het syndroom van Down? Ook het werken met jongeren binnen de muren van de jeugdgevangenis, het werken op een zorgboerderij, binnen de revalidatie of psychiatrie behoren tot de mogelijkheden binnen deze minor. Je gaat hier werkplekervaring opdoen, waarbij het omgaan met mensen met een speciale zorgvraag of onderwijsbehoefte centraal staat. Je verdiept je in fysieke en mentale beperkingen, gedragsproblemen (opvoeding)moeilijkheden en (leer)stoornissen. Het doel is om je eigen handelingsmogelijkheden met deze mensen te onderzoeken en vergroten. Dit doen we o.a. door middel van excursies, expertmeetings, stages en opdrachten zowel intern als extern.

Studiebelasting: 40 uur per week

Achtergrond

De minor bestaat uit drie onderdelen:

1. Omgaan met speciale behoeften

Op je werkplek krijg je te maken met speciale doelgroepen waarbij de deelnemers uiteenlopende problematieken hebben. Je dient in het aanbieden en begeleiden van beweegactiviteiten voor deze deelnemers rekening te houden met deze problematieken om iedere deelnemer optimaal te kunnen laten functioneren. Binnen deze onderwijseenheid verdiep je je in de theorie achter de problemen, stoornissen en beperkingen van de deelnemers en krijg je handvatten aangereikt waarmee je in de praktijk aan de slag gaat,

Immers om te kunnen werken met haalbare doelen, dien je eerst de beginsituatie van iedere deelnemer helder in kaart te brengen. Welke kenmerken horen er bij de problematiek of het ziektebeeld? Welke aanpak, instructie of manier van communiceren werkt het beste? Welke afspraken zijn mogelijk al gemaakt voor deze deelnemer? Welke ondersteuningsbehoefte heeft de deelnemer? Hoe pas je de beweegactiviteiten aan, zodat iedereen optimaal mee kan doen? Welke materialen helpen de deelnemers? Kortom, een mooie uitdaging!

We verdelen de verschillende thema's onder in groepen op het gebied van fysiek, mentaal en gedrag. Daarnaast wordt er gewerkt met casussen om zo de praktijk erbij te betrekken.

De theorie- en praktijklessen worden aan elkaar gekoppeld. We behandelen een thema en daar gaan we vervolgens in de praktijk mee aan de slag. Je creativiteit wordt gestimuleerd en in overleg/samenwerking met je medestudenten gaan we op zoek naar passende en uitdagende vormen en activiteiten voor verschillende speciale doelgroepen.

Tevens verdiept de student zich tijdens de stageperiode in een individuele casus van de stagewerkplek. In overleg met de begeleider(s) kiest de student een interessante casus, waarbij de student zich verdiept in literatuur die betrekking heeft op de ondersteuningsbehoefte van deze persoon. Hij interviewt professionals en collega’s van (of mogelijk buiten) de stagewerkplek die betrokken zijn bij de ondersteuning/zorg voor deze persoon. De student beschrijft al deze bevindingen in een (geanonimiseerd) paper.

2. Verzorgen van (beweeg)activiteiten

Binnen de minor Speciale Doelgroepen neemt het écht in contact komen met een speciale doelgroep een belangrijke plaats in. Gedurende twee dagen per week ga je naar een stagewerkplek om meer ervaring op te doen in het ontwerpen, uitvoeren en/of begeleiden van beweegactiviteiten voor deelnemers met een speciale ondersteuningsbehoefte. De student leert adequaat omgaan met een speciale doelgroep en werkt samen met andere professionals binnen de stage-organisatie. Er kan daarbij naast beweegthema’s ook gedacht worden aan thema's zoals persoonlijke vorming, socialisatie, sport- en bewegingsstimulering en gezondheid. 

Individueel (of in samenwerking met een stagepartner) verzorgt de student beweegactiviteiten. Dit doet de student op basis van een goed doordacht ontwerp. De student houdt rekening met de beginsituatie van de deelnemer(s)en stelt haalbare doelen voor de beweegactiviteiten, die passend zijn binnen de stage context. De student maakt daarbij gebruik van bestaande programma’s of de werkwijze van de stagewerkplek. Tijdens de activiteit draagt de student zorg voor een sociaal-emotioneel veilig klimaat, begeleidt de deelnemers op positieve wijze en biedt waar nodig hulp of maakt aanpassingen om zorg te dragen voor succesvolle ervaringen. Na afloop van de activiteiten kijkt de student middels een gerichte proces- en productevaluatie kritisch terug en brengt verbeteropties/-acties voor komende activiteiten in kaart. 

3. Persoonlijkheid strategieën

Als professional wil je positief invloed uitoefenen op het (leer)gedrag van kinderen, jongeren en/of volwassenen. Dit is echter niet eenvoudig. Iedereen is anders en vraagt om een andere aanpak of benaderingswijze. Daarnaast heb ook jij als professional bepaalde voorkeuren, overtuigingen of eigenschappen die medebepalend zijn of jouw aanpak richting de deelnemer succesvol is of niet. Ditzelfde is van toepassing op de samenwerking in een team van professionals. Het voorzien in de specifieke zorgbehoeften van deelnemers is in de context van de zorg of het speciaal onderwijs per definitie een aangelegenheid van een multidisciplinair (zorg)team. Een team waarin ieder teamlid ook weer zijn eigen voorkeuren, overtuigingen en eigenschappen meebrengt. Om een positieve bijdrage te kunnen leveren aan een succesvolle samenwerking zo’n team, is het van belang dat je de juiste aanpak weet te hanteren.

In deze minor werk je aan uitdagende leertaken zowel op interne als externe locatie, waarmee je (meer/beter) inzicht krijgt in jouw persoonlijkheid: jouw voorkeuren, overtuigingen en eigenschappen. En leer je op basis van persoonlijkheidstheorieën effectieve strategieën te ontwerpen en toe te passen in verschillende situaties, zowel in relatie tot deelnemers als collega-professionals. Tijdens deze onderwijseenheid zal er ook een opleidingsweek plaats vinden.

Voordat je gaat werken met deelnemers is het van belang je te realiseren dat jij zelf een groot deel van het succes in handen hebt. Wanneer je je bewust bent van de invloed van jouw eigen gedrag op de ander en dat van de ander op jou kun je gerichter gaan werken. Zeker wanneer je weet welke voorkeuren jij hebt en welke voorkeuren de deelnemers en teamleden mogelijk hebben. Dan begrijp je voor een deel ook waarom ze op een bepaalde manier reageren en waarom dat jij dat op die manier voelt. Omdat je activiteiten gaat verzorgen op je leerwerkplek voor deelnemers met een speciale behoefte en daarmee in teamverband gaat werken is het van belang te weten wie jezelf bent, tegen welke dingen je aan gaat lopen met betrekking tot je eigen persoonlijkheid en wat jouw krachten zijn.

Wat leer ik binnen deze minor?

Tijdens deze minor werk je aan de volgende leerdoelen:

• Je kunt adequaat omgaan met deelnemers met een speciale behoefte en zorgdragen voor een positieve relatie.
• Je kunt (beweeg)activiteiten op maat ontwerpen, uitvoeren en begeleiden aan speciale doelgroep(en).
• Je kunt een (individuele) analyse maken en tot een advies komen van de (beweeg)activiteiten, dat aansluit bij de behoeften van de deelnemer​.
• Je kunt samenwerken met collega's en (zorg)professionals met betrekking tot speciale doelgroepen.
• Je kunt op basis van persoonlijkheidstheorieën strategieën ontwerpen en toepassen ten behoeve van de samenwerking met speciale doelgroepen en professionals.

De minor staat open voor:

• studenten binnen het sociale domein (Sociale Studies, Pedagogiek, SPH, Fysiotherapie, Sportkunde),
• studenten die een lerarenopleiding volgen (ALO, PABO, leraar voortgezet onderwijs)
• studenten van bijvoorbeeld technische opleidingen met een sociale inslag (studenten die beweegproblemen willen oplossen d.m.v. technologische oplossingen, bv orthopedisch instrumentmaker).

Dit sluit niet uit dat studenten uit andere domeinen bij interesse zich ook aan kunnen melden.

Toegevoegde waarde voor jou?

Vanuit je huidige opleiding krijg je vaak te maken met leerlingen waarbij je handelingsverlegen bent, leerlingen met extra/andere leeruitdagingen en/of leerlingen die onderwijs genieten binnen een speciale setting. 

Binnen de reguliere lerarenopleidingen concentreer je je voornamelijk op de reguliere leerlingen, echter voel je soms dat je tekort schiet, leerlingen meer individueel zou willen benaderen en er echt alles voor het kind uit wilt halen. Binnen deze minor besteden we aandacht aan deze doelgroep zodat je het onderwijsaanbod kunt optimaliseren en kinderen beter kunt bedienen.

Om te kunnen deelnemen aan de minor moet je je propedeuse behaald hebben van je bachelor, of toestemming hebben van de examencommissie van je opleiding om de minor te volgen.

Onderwijsdagen
Het onderwijs vindt plaats op dinsdag, woensdag en vrijdag. Dit bestaat voornamelijk  uit werkcolleges en praktijklessen. De contacttijd is ongeveer 8 per week. Daarnaast verwachten we dat je wekelijks ongeveer 16 uur aan zelfstudie doet met medestudenten en peers.

Werkplekleren (stage)
De stagedagen vanuit de opleiding zijn maandag en donderdag, gedurende het hele semester. Een stageplek mag je zelf aandragen, mits deze voldoet aan de voorwaarden (o.a. begeleiding door een HBO-professional en het voldoende kunnen werken aan de competenties zoals binnen deze minor aan bod komen). Ook hebben wij een lijst van stageplekken waarmee we al lang samenwerken en waarbij je mogelijk kunt solliciteren.

Externe onderwijsactiviteiten
Er worden gedurende de minor externe onderwijsactiviteiten aangeboden. Je wordt geacht aan deze activiteiten deel te nemen. Voor de verplaatsing maken we gebruik van het openbaar vervoer, een geldige ov-jaarkaart is daarom aan te bevelen.

In juni vind er, afhankelijk van de covid situatie een externe opleidingsweek in het buitenland plaats, waarvoor extra kosten gemaakt moeten worden (richtbedrag: € 350,-). 

Er worden drie onderdelen getoetst: Omgaan met speciale behoeften; Bewegingsactiviteiten voor speciale doelgroepen en Persoonlijkheidsstrategieën. Wanneer alle drie de onderdelen behaald zijn worden de credits (30 ECTS) toegekend.

Omgaan met speciale behoeften

Dit onderdeel wordt getoetst met een kennistoets na het eerste blok en een paper na het tweede blok.

Bewegingsactiviteiten voor speciale doelgroepen

Je verzorgt beweegactiviteiten en er is een inspanningsverplichting rondom methodiek / didactiek waaraan je moet voldoen.

Persoonlijkheidsstrategieën

Voor dit onderdeel maak je een portfolioassessment dat bestaat uit 2 delen met een persoonlijkheidsanalyse, waarbij ieder deel apart beoordeeld wordt.

De gehele minor omvat 30 ect (840 sbu).Binnen het onderwijsprogramma wordt gewerkt aan de complexe leertaken waarmee gewerkt wordt aan het realiseren van de gestelde leerdoelen. De leertaken hebben betrekking op een drietal thema’s:

• Leertaken rondom thema’s over de meest voorkomende fysieke en mentale beperkingen, gedragsproblemen, opvoedingsmoeilijkheden en leerstoornissen en de koppeling daarvan naar de praktijk.
• Leertaken rondom het ontwerpen, verzorgen en verantwoorden van aangepast sport-/beweegaanbod voor specifieke doelgroepen.
• Leertaken rondom thema’s over persoonlijkheidstheorieën en de koppeling naar (eigen) gedrag.

Van de studenten wordt verwacht dat zij actief deelnemen aan het onderwijsprogramma van maandag t/m vrijdag. De onderwijsactiviteiten kunnen per week verschillen en zijn zowel intern als extern georganiseerd.

Onderwijsdagen

Het onderwijs vindt plaats op dinsdag, woensdag en vrijdag. Dit bestaat voornamelijk uit werkcolleges en praktijklessen. De contacttijd is ongeveer 8-12 uur per week. Daarnaast verwachten we dat je wekelijks ongeveer 12-16 uur aan zelfstudie doet met medestudenten en peers.

Werkplekleren (stage)

De stagedagen vanuit de opleiding zijn maandag en donderdag, gedurende het hele semester. Een stageplek mag je zelf aandragen, mits deze voldoet aan de voorwaarden (o.a. begeleiding door een HBO-professional en het voldoende kunnen werken aan de competenties zoals binnen deze minor aan bod komen). Als je moeite hebt met het vinden van een stageplek, neem dan tijdig contact op, dan kunnen we je daarbij helpen.

Externe onderwijsactiviteiten

Er worden gedurende de minor externe onderwijsactiviteiten aangeboden. Je wordt geacht aan deze activiteiten deel te nemen. Voor de verplaatsing maken we gebruik van het openbaar vervoer, een geldige ov-jaarkaart is daarom aan te bevelen.

In één van de laatste weken van de minor vind er, afhankelijk van de Covid situatie, een externe opleidingsweek in het buitenland plaats, waarvoor extra kosten gemaakt moeten worden (richtbedrag: € 350,-).

Voor meer informatie over de minor 'Speciale doelgroepen', neem contact op met:

Jennie Pouwels (J.Pouwels@fontys.nl)

Marjan de Bie (marjan.debie@fontys.nl)